کریستین الگرسما[۲]، ترجمه ابوالفضل فخری – تصور کنید دانش‌آموزی گروهی از دختران را در راهروی مدرسه می‌بیند که به سوی او می‌آیند. یکی از دخترها، بهترین دوست او از کلاس دوم به این طرف است، ولی دیگران را آن‌قدرها نمی‌شناسد. با رد شدنشان به آن‌ها سلام می‌کند. همه یا خود را به کوچه علی‌چپ می‌زنند یا پشت چشم نازک می‌کنند، از جمله همان دوست او. کمی جلوتر، آن‌ها خیره به او درگوشی صحبت می‌کنند و خنده‌شان را پشت دست‌هایشان پنهان می‌کنند.
می‌توانیم توافق کنیم که دخترها در این موقعیت بدجنس بوده‌اند، ولی می‌توان آن را قلدری نامید؟
موقعیت‌های این‌چنینی، «در زندگی واقعی»، همیشه رخ می‌دهند و اغلب خود را به دنیای آنلاین هم می‌رسانند. هرچند طعنه‌ها، طرد و حتی پرخاشِ شدید همیشه به معنای «قلدری مجازی» نیست ولی در آزاردهنده بودن آن‌ها نمی‌توان شک کرد. قلدری مجازی به معنای آزار و اذیت هدف‌مند و مداوم از طریق ابزارهای ارتباطی دیجیتال در طی زمانی مشخص است.
بهترین درمان برای همه این موارد، پیشگیری و آموزش است: باید به کودکان بیاموزیم که اگر یک شهروندِ دیجیتال[۳] مهربان، محترم و مسئول باشند، می‌توانند بسیاری از این مشکلات را از ریشه بخشکانند. اما اگر مشکلی پیش آمد، بهتر است والدین بدانند که چه رخ داده است و چگونه می‌توانند کمک کنند.
قلدری مجازی به معنای آزار و اذیت هدف‌مند و مداوم از طریق ابزارهای ارتباطی دیجیتال در طی زمانی مشخص است.
بنابراین اگر قلدری مجازی علنی نباشد، چه رفتارهای آنلاینی می‌تواند کودکان‌مان را آزار دهد؟
بی‌محلی[۴]
منظور از بی‌محلی، زمانی است که دوستان ناگهان ارتباطات آنلاین‌شان را قطع کنند و دیگر جواب ندهند. سرباز زدن از پاسخ‌دادن به پیام‌ها یا اسنپ‌های (در اسنپ‌چت) افراد در واقع خود یک شکل از پیام هنگام تغییر در دوستی‌هاست. این‌گونه است که کودکان به جای پرداختن مستقیم به موضوع، دیگر محل فرد مورد نظر نمی‌گذارند.
چگونه به آن بپردازیم
بی‌اعتنایی تجربه راحتی نیست. به جای گفتن حرف‌های دم‌دستی مانند «اگر به تو توجه نمی‌کنند معلوم است که دوستان واقعی‌ات نیستند» سعی کنید هم‌دلی کنید و احساسات آن‌ها را معتبر بشمارید. اگر مایلند آن‌ها را تشویق کنید که گفتگویی رودررو با کسانی که بی‌محلی کرده‌اند، داشته باشند. درصورتی‌که احساس می‌کنند این کار خیلی سخت است، پیشنهاد دهید که دیگر برای دریافت جواب[۵] از جانب آن‌ها تلاش نکنند. کسانی که بی‌محلی کرده‌اند ممکن است رفتارشان را عوض کنند، اما حتی اگر نکردند کودک شما می‌تواند به زندگی‌اش ادامه دهد.
هوایی‌زدن[۶]
هوایی‌زدن یعنی وقتی شما در مورد فرد مشخصی چیزی می‌نویسید یا توییت می‌کنید ولی نامی از او نمی‌برید یا او را تگ[۷] نمی‌کنید. اغلب هوایی‌ها یا انتقادی‌اند یا صراحتا از روی بدجنسی نوشته شده‌اند. وقتی به کسی هوایی می‌زنند، آن فرد مشخص نیست و اغلب حتی نامی از او برده نمی‌شود. در نتیجه ممکن است تا زمانی‌که کسی به آن‌ها سرنخی بدهد، هیچ خبری از آن توییت یا نوشته نداشته باشند.
چگونه به آن بپردازیم
اگر کودک شما بفهمد کسی به او هوایی می‌زند، با توجه شخص توییت‌کننده چند گزینه پیش‌رو دارد. اگر او دوستی است که یک‌دفعه کودک شما را هدف قرار داده، بهتر است رودررو به آن پرداخت. اگر کسی است که به خوبی نمی‌شناسند یا با او اختلاف دارند، بهتر است از ماجرا بگذرند. درگیر شدن در یک جنگ توییتری (یا هر تنشی در هر پلتفرمی) اصولا مشکل را بدتر می‌کند.
حساب‌های کاربری ساختگی[۸]
گه‌گاهی کودکان حساب‌های کاربری ساختگی با نام فرد دیگری می‌سازند تا دردسر درست کنند یا آن شخص را اذیت کنند. اغلب راهی برای فهمیدن این‌که چه کسی صفحه را ساخته است وجود ندارد و حتی اگر آن صفحه پاک شود هم فرد آزارگر می‌تواند صفحه دیگری بسازد.
چگونه به آن بپردازیم
سروکله‌زدن با حساب‌های جعلی می‌تواند همچون آب در هاون کوبیدن باشد. اما کودکی که هدف چنین آزاری قرار گرفته، باید فعالانه با بلاک‌کردن و گزارش‌دادن[۹] آن حساب کاربری، از خود دفاع کند. کودکان باید به دوستان خود بگویند چه اتفاقی در حال رخ دادن است تا واقعیت ماجرا بیان شود. و البته با این کار، از خوش‌گذرانی کسی که حساب‌های جعلی را ساخته است نیز قدری بکاهند.
اشتراک‌گذاری نوشته‌ها و تصاویر شرم‌آور[۱۰]
سلفی و عکس‌های دسته‌جمعی، بخش طبیعی زندگی کودکان و نوجوانان است. ولی پیش می‌آید که کودکان عکس‌هایی از یکدیگر بگیرند، که علی‌رغم بامزگی‌شان در آن لحظه، اگر به‌طور گسترده پخش شوند و یا کپشنی از روی بدجنسی برای آن‌ها بنویسند، می‌توانند برای کودک شرم‌آور باشند. اغلب این عمل توسط کسی انجام می‌شود که فکر می‌کند بامزه است یا تصور می‌کند همه متوجه نکته خنده‌دار آن عکس می‌شوند. ولی عکس‌ها و پست‌های خجالت‌آور می‌توانند سریع دست‌به‌دست شوند. بنابراین فرقی نمی‌کند چه قصد و نیتی پشت انتشارشان باشد، به هر حال داغ ننگ آن‌ها می‌تواند بر فرد بماند.
چگونه به آن بپردازیم
بهتر است کودکان عادت کنند که از دیگران برای اشتراک‌گذاری عکس‌ها اجازه بگیرند. ولی همیشه نمی‌توان چنین کرد. به کودکان یادآوری کنید که پیش از اشتراک‌گذاری یک عکس، در مورد آثار اشتراک‌گذاری آن بر دیگران فکر کنند. کودکان هم‌چنین می‌توانند به محض اطلاع از انتشار عمومی عکس‌های شرم‌آور، از دوستانشان بخواهند تا آن تصاویر را بردارند. اگر تصویر دیگر خیلی پخش شده باشد، نمی‌توان تک‌تک موارد را پیگیری کرد. ولی شما می‌توانید به کودکان اطمینان دهید که احتمالا همه به‌زودی سرگرم ماجرای دیگری خواهند شد و قضیه را فراموش خواهند کرد.
شایعات
شبکه‌های اجتماعی بهترین جا برای پخش شایعات‌اند. دروغ‌ها پیش از آن‌که فرد خبردار شود پخش می‌شوند. بدی ماجرا این است که وقتی خبر دروغ پخش می‌شود تقریبا راست‌وریست‌کردن ماجرا غیرممکن است.
چگونه به آن بپردازیم
پاسخ فرزند [یا دانش‌آموز] شما تابع نوع شایعه است. اگر شایعه مربوط به افراد دیگر می‌شود، مانند این شایعه که فرزند/دانش‌آموز شما، دوست نزدیک و ارزشمند کسی را از چنگ او ربوده و این ماجرا منجر به تهدید شده است، شاید نیاز باشد که مدرسه مداخله کند. اگر شایعه آزاردهنده یا شرمسارکننده است ولی به دعوا نمی‌کشد، ایرادی ندارد که فرزند شما پاسخی بدهد. راهنمایی‌شان کنید تا فقط یک پاسخ بنویسند و دیگر به نظرات بعد آن توجهی نکنند. در غیر این صورت، آن‌ها می‌توانند شایعه را وقتی که مطرح شد در حضور بقیه تکذیب کنند و دست نگه دارند تا همه بی‌خیال ماجرا شوند.
طرد
کودک [یا دانش‌آموز]ی را تصور کنید که دارد در اینستاگرام عکس‌ها را بالا و پایین می‌کند و ناگهان متوقف می‌شود: عکسی از تمام دوستانش کنار یکدیگر ولی بدون او. البته اغلب این عکس‌ها با نیت طرد و آزار گرفته نمی‌شود. اما برخی مواقع چنین قصدی پشتشان است. اگر فردی که عکس را گذاشته بداند که فرزند/دانش‌آموز شما او را دنبال[۱۱] می‌کند، دست‌کم خطایی سهوی رخ داده است.
چگونه به آن بپردازیم
پاسخ دادن آنلاین احتمالا نتایج خوبی به همراه ندارد. کودک خود را تشویق کنید که با کسانی که تصویر را اول از همه انتشار داده‌اند، رودررو مواجه شود و توضیح بدهد که این عکس به احساسات او لطمه وارد کرده است. بهترین حالت این است که فرزند شما از جمله‌هایی که با «من» آغاز می‌شوند، استفاده کند. مانند: «من از دیدن آن عکس خیلی ناراحت شدم» نه این‌که بگوید: «تو خیلی عوضی هستی». اگر کودک شما احساساتش را بتواند صادقانه ابراز بکند، شاید آن‌ها بفهمند این کارشان اشتباهی سهوی بوده است. اگر عمدی در کار بوده، کودکتان احتمالا باید اولین نفری که عکس را گذاشته unfriend کند.
خراب‌کاری[۱۲]
آن بچه‌ها را به یاد دارید که در زمین بازی توپ را به سمت دیگر کودکان شوت می‌کردند و چیزی بارشان می‌کردند؟ همان‌ها بازی‌های ویدیویی چندنفره نیز می‌کنند. البته به جای شوت‌زدن توپ، شخصیت شما در بازی را عمدا می‌کشند، دارایی‌های ارزشمند شما در بازی را می‌دزدند و در چتِ بازی شما را اذیت می‌کنند. به این کار خراب‌کاری می‌گویند. اگر کودک/دانش‌آموز شما بازی‌های چندنفره همراه با چت می‌کند، ممکن است این اتفاق برای آن‌ها نیز زمانی بیفتد.
چگونه به آن بپردازیم
پیش از آن‌که کودک شما با افراد ناشناس شروع به بازی بکند، مطمئن شوید که می‌دانند چگونه کسانی که عامدانه بدجنس‌اند را بلاک یا ریپورت کنند. به فرزند خود بگویید که هرگز در چت بحث نکند چرا که مشکلی را حل نمی‌کند و تنها به تنش‌ها می‌افزاید. بازی‌های مشخصی هم بستر مهیاتری برای رفتارهای نامطلوب/سمی هستند، بنابراین کودکتان را تشویق کنید که بازی دیگری را امتحان کنند که بازیکنانش به احترام شهره‌اند و ناظرین بازی، کُری خواندن توهین‌آمیز را تحمل نمی‌کنند.
نفرت‌پراکنی
نوجوانان بیشتر از قلدریِ مجازی با نفرت‌پراکنی برخورد دارند. این شکل از صحبت‌کردن، شبیه قلدری مجازی است ولی هدف از کاربرد آن، آزار افراد بر پایه ویژگی‌های شخصی مانند نژاد، قومیت، ملیت، دین، ناتوانی، جهت‌گیری جنسی، هویت جنسی و یا عقاید است. این رفتار برخلاف بدجنسی ادامه‌دار قلدری مجازی، می‌تواند تنها یک بار رخ دهد. حتی اگر کودک شما هدف [مستقیم] پست‌ها و کامنت‌ها نباشد و تنها بخشی از گروه هدف باشد، ممکن است اثرات آن را حس کند.
چگونه به آن بپردازیم
اگر کودک [یا دانش‌آموز] شما با نفرت‌پراکنی آنلاین برخورد دارد، اشکالی ندارد که پستی گذاشته و حقیقتی را بگوید و یا تنها در یک پاسخ تکذیبش کند. در هر صورت نباید وارد جروبحث شوند. نظر کودکتان را در مورد رفتارهایی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بیند جویا شوید. اگر زیاد کلمات آزاردهنده می‌بیند، او را تشویق کنید که به دنبال محتوای جایگزین بگردد، به‌ویژه مواردی که گروه‌های حمایتگر آنلاین آن‌ها را منتشر می‌کنند. اگر چیزی بسیار دردناک است و یا باعث می‌شود کودکتان احساس تحقیر کند، پاسخی جانانه/قدرتمند به او پیشنهاد دهید. اگر کودک می‌داند چه کسی نفرت‌پراکنی می‌کند، مثلا یکی از دانش‌آموزان مدرسه، می‌توانید امکان اطلاع‌رسانی به دیگران (مسئولان مدرسه و سایر والدین) را بسنجید. نفرت‌پراکنی بسته به این‌که در چه زمینه‌ای رخ می‌دهد و آیا تهدیدی در کار است یا نه، می‌تواند عواقبی بسیار واقعی در دنیای واقعی داشته باشد.
منبع: کامن سنس مدیا
[۱] Cyberbullying
[۲] Christine Elgersma
[۳] Digital citizen
[۴] Ghosting
[۵] Replies
[۶] Subtweeting
[۷] Tag
[۸] Fake accounts
[۹] Block and Report
[۱۰] Sharing embarrassing posts and pics
[۱۱] Follow
[۱۲] معادلی برای griefing. اصطلاحی برای بازی‌های آنلاین دسته‌جمعی، زمانی‌که کسانی بازی دیگری را خراب می‌کنند، او را اذیت کرده و اجازه ادامه بازی نمی‌دهند.
